1

De tweede lichting Oekraïners moet eruit vanwege overproductie. Hun contracten worden niet verlengd en dat is jammer want het gaat juist zo goed. Josephine vertelde dit nadat ze haar vroeg hoe het gaat en ze vertelde. ‘Het gaat goed naar omstandigheden’ en ze vroeg door. Ze stelde voor om het het rustig aan doe en aan de bel te trekken als het niet ging. ‘De winkel kan de hoeveelheid gesorteerde kleding niet aan alhoewel ze het goed doen. De markt is verzadigd en daarom doen wij een stap terug’.

Vivi werkt 25 jaar via Tweede Kans waarvan 24 bij Panta Rhei en dat werd gevierd met slingers & taart, praatjes en ontvangst van dierbaren. Ze gaf haar ouders een rondleiding en kwam aan elke tafel voor een babbeltje. Haar vader zette grote ogen op toen Niki vertelde dat ze dit werk vrijwillig doet. ‘We mogen drie items per week meenemen’ en toen begon hij meteen te rekenen. ‘Dat is 150 items per jaar’ en ze vertelde niet dat ze voorheen drie items per dag …’. Haar moeder vond de prijzen te hoog in de winkel en ze kregen het over Vera’s huishoudtextiel. ‘Dat wil niemand anders doen’ zei ze ‘ik heb aanleg voor spataderen en kan geen staand werk doen’. Prompt vond ze een shirt in Vivi’s maat met precies de juiste mouwen, hals en wijd uitlopend, 100 % katoen en de tekst B R I L L I A N T.

Op 13 mei – de 100ste geboortedag van mijn vader – stond ze op met pijn in mijn benen maar ging desondanks de deur uit. Op weg naar Oosterbeek om zich aan te sluiten bij de loopgroep van Door, op de parkeerplaats Mariendal. Ze staken de Utrechtseweg over richting Rosandepolder en helemaal bovenaan was Lily er opeens niet meer bij. Mario zag haar in de verte staan met zijn scherpe blik en Door begon te rennen. Niki erachteraan met Izzy, haar andere hond aan de lijn in draf maar het mocht niet baten. Ze hoorde een doffe klap en kwam in ‘slow motion’ wat er altijd gebeurt bij ongelukken. Ze wisselde blikken uit met de pony’s in de wei die bij het hek stonden en bewoog zich naar de plek des onheils. Een half uur later overleed schapendoes Lily en ze ziet nog haar enthousiaste blik die ochtend bij aankomst.

Het is maanden geleden en die pijn is nog steeds niet voorbij maar inmiddels is zij bij de dokter geweest. Die heeft haar doorverwezen voor fysiotherapie bij Agnes bij haar om de hoek. Ze is al vaker bij haar geweest en gelooft dat ze haar van deze pijn af kan helpen die ‘neurologisch onverklaarbaar’ is. Niki is zelf ooit met geschept door een volkswagenbusje en haar moeder zag haar vliegen. Ze heeft daar behalve een flinke buil op het voorhoofd niets aan overgehouden. Haar moeder kreeg de schrik van haar leven en heeft haar ingeprent dat ze een beschermengel heeft. Haar vriendin werd een jaar later geschept door een busje van gemeentewerkers maar overleefde het niet. Nou wordt ze te pas en te onpas overvallen door het gevoel aangereden te worden, vermoeiend.

2

Ontslagen vanwege ongeoorloofd gedrag in de hoop dat ze haar gedrag in de toekomst zal aanpassen. Men heeft het verhaal gelezen na een anonieme tip en per direct de laan uit gestuurd. Ze mocht zelfs afscheid nemen van de werkvloer, liep Liliana gelukkig net in de sluis bij de uitgang. Douwe en Cynthia zijn not amused, wat ze wel begrijpt. Men heeft het geprint en helemaal gelezen, er is geen weg meer terug. Alleen al vanwege het smokkelen van spullen ‘Josephine heeft mensen voor minder ontslagen’ houdt het meteen op. Alsof ze het voorvoelde was ze vandaag feestelijk gekleed enne, ja ze is opgelucht. Iemand moest het doen, haar verlossen van dit werk waar ze twee ochtenden per week helemaal van naar de klote is gegaan. Het schrijven van dit verhaal was uit enthousiasme, waar nu een eind aan komt, dus.

Ik moest de link op mijn website onmiddellijk verwijderen op straffe van vervolging. Dat deed me denken aan de vrouw in Nijmegen die een boek schreef over het nieuwe onderwijs in de praktijk. Ze kreeg ontslag en een rechtszaak die positief uitpakte voor haar want zij heeft het mogen doen. Een relletje is nooit verkeerd voor de verkoop van je boek heb ik eens gelezen. Bovendien heb ik helemaal niemand ‘in een kwaad daglicht gezet’ net als het bedrijf Scalabor dat ik volgens de directie geschoffeerd heb. Het is heel snel gegaan want afgelopen woensdag was er nog niets aan de hand. Ook dat de helft van de Oekraïners er uit moet had ik niet mogen schrijven en dat er was ingebroken. Jonnie was heel boos en Angelina niet minder, ze noemt het Smaad, waar ik het uiteraard niet mee eens ben. Men wou het gesprek afbreken en zo gezegd zo gedaan, heb ik ze achter mij gelaten.

Eindelijk tijd om al die mooie stoffen te verwerken die ik daar gescoord heb en daar ben ik meteen mee aan de gang gegaan. Mijn naaimachine mag weer in gebruik genomen worden. Plotseling breng ik het één en ander met elkaar in verband. Ik was vergeten wat trouw zijn aan jezelf betekent en de schadelijke gevolgen van ontrouw. De pijn in mijn benen die nu precies drie maanden duurt, sinds het ongeluk met Lily. ‘Als jij geen beslissing neemt doen anderen dat voor je’ is een waarheid als een koe. Mijn tijd bij 2Switch is voorbij omdat het niet meer past in het leven dat ik leid. Daarin wil ik graag mooie dingen maken en verhalen schrijven, waar ik nu te weinig tijd voor heb. Ik heb geen minuut spijt van wat ik heb geschreven en dat het stopt. Dat neemt niet weg dat het het een bijzonder mooie ervaring was en ik had het voor geen goud willen missen.

3

‘She s crazy like a fool’

’Bye bye daddy Cool’

‘I m crzay like a fool’

‘Bye bye daddy Cool’

Dit liedje van Boney M klinkt in haar na terwijl ze de slaap niet kan vatten. Het is voorbij, het werk achter de schermen van de handel in tweedehandse spullen waar de radio altijd aanstond. De laatste tijd heeft ze veel gezongen want er viel weinig meer te praten vanwege de vreemde talen. Vier jaar geleden stonden ze gezellig met elkaar aan ruime tafels textiel te sorteren. Dat was eerst best eng omdat ze zich schaamde voor de depressie die ze had. Dacht dat ze geen goed gezelschap was tot het omgekeerde waar bleek. Telkens kreeg Titi kleding haar kant uit geschoven die bij haar paste, een spijkerbroek met kleurige borduursels bijvoorbeeld. ‘Als ze je niet mogen zullen ze dat niet doen’ zei Jeroen, haar vriend. Ze krabbelde weer op en denkt aan de hanen die kraaiden op de binnenplaats met de buren. De stagieres, taakstraffers, vaste krachten, mensen met een uitkering, vluchtelingen, uitzendkrachten en last but not least personeel via de sociale werkvoorziening. Het was voor het eerst dat ze weer kon lachen na een diep tranendal. Het Nederlands was – dat is later afgeschaft – de verplichte voertaal en dat zorgde voor hilariteit. Een trut werd een troet en ieder werd elkaars zus of skat, of bro. Ze heeft ook gehuild van het lachen vanwege de ruimte, met die enorme warme lucht blazers aan het plafond. ‘Sommige mensen lopen hier gillend weg’ zei Josephine toen ze voor het eerst kwam kijken. Overal hingen klokken en radio’s op verschillende zenders. Het kwam voor dat je net op een plek stond waar twee liedjes met elkaar concurreerden. Farah uit Syrië liet Arabische muziek uit haar mobiel schallen maar dat was nou ook weer niet de bedoeling. De chaos was groot maar de regels waren streng, het werk eenvoudig: het sorteren van kleding voor hergebruik: winkelwaarde, B-keuze of afval. 

Dan de diverse feestjes met Sinterklaas, Kerst of Pasen, altijd iets te vieren waarbij gegeten werd en gedanst. In ieder geval chocoladeletters, kerstpakketten, eieren & paashazen, versiering van de kantine. Dat werd een stuk minder en de voertaal is Oekraïens, Turks, Arabisch geworden, en Nederlands.

Het was tijdens de lockdown maar niemand droeg een mondkapje behalve tegen het stof, wel verplicht handen wassen. Er waren heel wat antivaxxers onder het personeel, Irene bijvoorbeeld die het heel aanstekelijk allemaal aanstellerij vond. Sommigen waren open, anderen voorzichtiger met hun mening, waaronder Giuliana. Vlak voor haar verjaardag kwam er belangrijke mededeling vanuit de regering omtrent het Coronabeleid. ‘s Middags om 15 uur – ze werkte toen op woensdagmiddag – stond iedereen rondom haar tafel waar de radio afgestemd was op het Nieuws. Er werd een avondklok ingesteld vanaf 25 januari, haar 60ste verjaardag. Ze vertelde dat ze net van plan was om dat groots te vieren want 60 is bijzonder, vond/vindt ze. Cynthia werd nijdig ‘omdat ze helemaal niet aan haar vader in het verpleeghuis dacht’. Bert sprak haar erop aan terwijl ze de toiletten schoonmaakte met een vriendelijk verzoek om het feest te cancelen. Josephine belde haar die maandag terwijl ze in park Zypendaal wandelde met een vriendin. Titi vierde het gespreid en had enkel Maan uitgenodigd voor het eten, die dus om 20 uur weer naar huis moest. ‘Je mag dat best doen maar dan wil ik dat je twee weken thuis blijft’ zei Jo. Dat hoefde niet want ze vierde het niet zoals ze wel had gewild. Die avond stond Petra – buurvrouw – op de stoep met bloemen en die kwam gezellig binnen, wat een overtreding was. De Rekkelijken en de Rechtlijnigen zijn van alle tijden en raad eens van welke partij Titi is. Rikkie liet zich ook niet prikken en Maya niet die daar ongevraagd uitleg over gaf. Als jij je niet laat inenten kom je er niet meer in’ zei Jeroen bij hem thuis tegen haar. ‘Dan niet’ was haar antwoord want ze heeft een contra-indicatie. Renee – vriendin – nam het haar kwalijk dat ze zich liet bepalen door Panta Rhei. Dat was het einde van een vriendschap die toch niet lekker liep. 

BOOMED IN Deze geborduurde broek gaat weer terug in de kringloop want die past haar jammergenoeg niet meer. Het alpaca wollen vest heeft ze ik al eens gestopt. Foto: Mala

4

‘Wablief?’ zal voortaan haar antwoord zijn wanneer iemand iets onbehoorlijks uitkraamt waar ze niet op zit te wachten. Dat is wat Niki heeft overgehouden aan dit avontuur waar Mala – zus – mee aankwam. Voorheen werd ze somber van die winkel met tweedehandse spullen en dat hield haar tegen maar zij zei Doen. Het is nu drie weken later en de stem van Douwe die het ontslag uitsprak is eindelijk uit haar gedachten. Haar vader is er voor terug, als een kabouter in haar geest zoals haar moeder Niki omringt als een engel. Gisteravond gewoon in slaap gevallen ondanks de woorden van Cynthia ‘Niki, Niki, je komt er niet meer in’. Gelukkig liep ze Giuliana tegen het lijf voor een laatste knuffel: einde verhaal.

5

Niki zit met Cynthia aan tafel in een café in het centrum van de stad waar ze honderduit verteld hoe het is verlopen nadat ze was vertrokken. Cynthia kreeg een time-out omdat ze handelde in opdracht van haar baas. Gesprekken bij Personeelszaken hebben haar heel erg opgelucht. Ze vertelt over Douwe die op non-actief werd gesteld vanwege intimidatie en ontslag op staande voet van een toegewijde vrijwilligster. Waar je vroeger gewoon mee weg kwam wordt nu heel serieus opgepakt. Josephine stond er een poosje helemaal alleen voor want vervanging daar doe ze nog niet aan. Het scheelde wel dat het heel rustig was geworden op de werkvloer vanwege het overschot: de kledingberg. Het had van Niki allemaal niet gehoeven want zo zit ze niet in elkaar. Stiekem is zij blij want haar kaarsjes hebben geholpen, en trots.

6

Niki is op weg naar Amersfoort waar ze Mala treft voor de ns-route Lange Duinen. Het ontslag is precies vier weken geleden en ligt nog vers in het geheugen. Ze denkt aan die laatste woensdag ‘hoe gaat het?’ ‘naar omstandigheden, goed!’. ‘Vertel’ en ze vertelt over het ongeluk waarbij Lilly is overreden en overleden. Sindsdien heeft ze pijn in haar benen, al drie maanden en is heel moe. ‘Trek maar aan de bel als het niet gaat’ zegt Josephine. ‘Vanaf volgende week krijg de therapie want ik ben bij de dokter geweest’. ‘Dan iets heel anders, de helft van de Oekraïeners moet weer weg want er wordt weinig kleding verkocht in de winkels’. Men moet inkrimpen maar zij mag blijven want ‘ze hoort er helemaal bij’. Terwijl Josephine naar haar tafel loopt ‘er zijn hele goeie behandelingen tegenwoordig’ zegt ze nog. 

Die vrijdag loopt ze naar de ingang van Panta Rhei, die weid open staat ‘aha’ denkt ze blij. Douwe staat haar op te wachten en zegt vaderlijk ‘Niki, kom even binnen en ga zitten’. Aan tafel zit ook Cynthia en voor hem ligt een pak papier. Het is haar verhaal dat voor hem ligt, geprint inclusief afbeeldingen en ‘dat mag niet’. Douwe spreekt zijn schande uit over meerdere dingen die daar in staan. Ze zegt dat het amper gelezen wordt en gaat er niet mee op de sociale media, wat een tweede verwijt is. ‘Ik ben kunstenares en dit is ruw materiaal op een website en geen sociale media’. ‘Smaad’ roept Cynthia en haar ogen spuwen vuur. ‘Ik laat het bezinken’ zegt Niki en Douwe gaat nog even door met zijn relaas. ‘Dan is er nog iets, en dat gaat over het meesmokkelen van spullen die niet van jou zijn en het fotograferen in onze ruimte’. Niki is op staande voet ontslagen en mag de spullen die ze woensdag heeft gescoord niet meenemen. ‘Josephine heeft mensen voor veel minder ontslagen hoor’. Het gesprek is ten einde net als dit verhaal. 

Ze steken de weg over naar station Soest Zuid en worden bijna geschept als er een vent aan komt scheuren. Mala schrikt zich te pletter maar Titi blijft rustig staan als een boom.

STAM van de Sequoiadendron giganteum – mammoetboom – in het Pinetum Birkhoven bij Amersfoort.