Doen we niet meer

1

‘She s crazy like a fool’

’Bye bye daddy Cool’

‘I m crazy like a fool’

‘Bye bye daddy Cool’

Dit liedje van Boney M klinkt in haar na terwijl ze de slaap niet kan vatten. Het is voorbij, het werk achter de schermen van de handel in tweedehandse spullen waar de radio altijd aanstond. De laatste tijd heeft ze veel gezongen want er viel weinig meer te praten vanwege de talen die ze niet sprak. Vier jaar geleden stonden ze gezellig met elkaar aan ruime tafels textiel te sorteren. Dat was eerst best eng omdat ze zich schaamde voor de depressie die ze had. Dacht dat ze geen goed gezelschap was tot het omgekeerde waar bleek. Telkens kreeg Titi kleding haar kant uit geschoven die bij haar paste, een spijkerbroek met kleurige borduursels bijvoorbeeld. ‘Als ze je niet mogen zullen ze dat niet doen’ zei Jeroen, haar vriend. Ze krabbelde weer op en denkt aan de hanen die kraaiden op de binnenplaats met de buren. De stagieres, taakstraffers, vaste krachten, mensen met een uitkering, vluchtelingen, uitzendkrachten en personeel via de sociale werkvoorziening. Het was voor het eerst dat ze weer kon lachen na een diepe inzinking. Het Nederlands was – dat is later afgeschaft – de verplichte voertaal en dat zorgde voor hilariteit. Een trut werd een troet en ieder werd elkaars zus of skat, of bro. Ze heeft ook gehuild van het lachen vanwege de ruimte, met die enorme warme lucht blazers aan het plafond. ‘Sommige mensen lopen hier gillend weg’ zei Josephine toen ze voor het eerst kwam kijken. Overal hingen klokken en radio’s op verschillende zenders. Het kwam voor dat je net op een plek stond waar twee liedjes met elkaar concurreerden. Farah uit Syrië liet Arabische muziek uit haar mobiel schallen maar dat was nou ook weer niet de bedoeling. De chaos was groot, de regels waren streng en het werk eenvoudig: het sorteren van kleding voor hergebruik: winkelwaarde, B-keuze of afval. 

Dan de diverse feestjes met Sinterklaas, Kerst of Pasen, altijd iets te vieren waarbij gegeten werd en gedanst. In ieder geval chocoladeletters, kerstpakketten, eieren & paashazen, versiering van de kantine. Dat werd een stuk minder en de voertaal is nu Oekraïens, Turks en Arabisch.

Het was tijdens de lockdown maar niemand droeg een mondkapje behalve tegen het stof, wel verplicht handen wassen. Er waren heel wat antivaxxers onder het personeel, Irene bijvoorbeeld die het heel aanstekelijk allemaal aanstellerij vond. Sommigen waren open, anderen voorzichtiger met hun mening, waaronder Giuliana. Vlak voor Titi’s verjaardag kwam er een belangrijke mededeling vanuit de regering omtrent het Coronabeleid. ‘s Middags om 15 uur – ze werkte toen op woensdagmiddag – stond iedereen rondom haar tafel waar de radio afgestemd was op het Nieuws. Er werd een avondklok ingesteld vanaf 25 januari, haar 60ste verjaardag. Ze vertelde dat ze net van plan was om een feestje te geven en de uitnodigingen al had verstuurd. Cynthia werd nijdig ‘dat ze helemaal niet aan haar vader in het verpleeghuis dacht’. Bert sprak haar erop aan terwijl ze de toiletten schoonmaakte met een vriendelijk verzoek om het feest te cancelen. Josephine belde haar die maandag terwijl ze in park Zypendaal wandelde met een vriendin. Titi vierde het gespreid en had enkel Maan uitgenodigd voor het eten, die dus om 20 uur weer naar huis moest. ‘Je mag dat best doen maar dan wil ik dat je twee weken thuis blijft’ zei Jo. Dat hoefde niet want Titi vierde haar jubileum niet zoals ze wel had gewild. Die avond stond Petra – buurvrouw – op de stoep met bloemen en die kwam gezellig binnen, wat een overtreding was. De rekkelijken en de rechtlijnigen zijn van alle tijden en raad eens van welke partij Titi is. Rikkie liet zich ook niet prikken en Maya niet die daar ongevraagd uitleg over gaf. ‘Als jij je niet laat inenten kom je er niet meer in’ zei Jeroen bij hem thuis tegen haar. ‘Dan niet’ was haar antwoord want ze had een contra-indicatie. Renee – vriendin – nam het haar kwalijk dat ze zich liet bepalen door Panta Rhei. Dat was het einde van een vriendschap die toch niet meer zo lekker liep. 

Na drie weken hoort Titi nog steeds de stem van Douwe die het ontslag op staande voet uitsprak tot haar vader op het toneel verscheen. ‘Ik heb het je gezegd’ sprak hij ‘kappen met vrijwilligerswerk’. Het bloed kroop weer waar het niet gaan kon en de verleiding was groot.

2

Alle ontslagen die ze eerder heeft meegemaakt passeren de revue. Op een rijtje: Stichting Werktraining, Het Nationale Geschiedenismuseum, Het Piet Banninkhuis, Werk & Scholing, Kinderopvang SIGN waar ze achtereenvolgens werkte in 1996 tot 1999, van 1997 tot 98, in 1999, van 2006 tot 2010.

  1. Titi werd via Werk & Scholing gedetacheerd bij Stichting Werktraining – bestaan allebei niet meer – bedrijf waar jongeren met hout kunnen leren werken, gericht op het bedrijfsleven. Ze was daar de enige vrouw en kreeg een warm welkom maar de bedrijfsleider dacht er toch anders over. Na de proefperiode van 2 maanden vertelde hij haar dat ‘het niet realistisch’ was. Toen Titi in huilen uitbarstte deed hij er nog een schepje bovenop ‘dat dit voor jou een donderslag bij heldere hemel is bevestigt mijn oordeel ten aanzien van jouw ongeschiktheid voor deze functie’.
  2. Het Nationale Geschiedenismuseum was het volgende bedrijf waar ze zich liet detacheren via Werk & Scholing, een regeling van de overheid. Titi wilde graag iets anders dan voor de klas staan als handvaardigheid-docente. Het was een droombaan waarin ze educatieve projecten ontwikkelde en tentoonstellingen vormgaf in een droomteam. Totdat één van de projectleiders – een vrouw – haar niet zag zitten tijdens een brainstormsessie. Die schreef een brief naar de directie waarin ze aangaf niet met Titi samen te willen werken. Ontslag met wederzijdse instemming volgde al gauw.
  3. Bij het Piet Banninkhuis leren kwetsbare jongeren zich staande te houden in een complexe samenleving, opnieuw heel aantrekkelijk voor Titi. Ze kwam terecht in een lokaal waar allerlei ambachten geleerd konden worden. Biezen matten weven, kaarsen trekken, keramiek beschilderen, vrij schilderen mocht ook. Titi nam al gauw de leiding omdat haar collega die het haar wel toevertrouwde vaak afwezig was. Op de jaarlijkse voorlichtingsdag voor nieuw personeel mocht ze niet aanwezig zijn omdat ze via Werken & Scholing werkte. De onenigheid hierover leidde tot ontslag op staande voet.
  4. Na het ontslag bij het Piet Banninkhuis wilde Titi niet opnieuw uitgezonden worden en kreeg tijdens een gesprek met de baas eervol ontslag bij Werk & Scholing. Deze regeling bestaat niet meer omdat werknemers vaak niet voor vol worden aangezien. Werkgevers hebben misbruik gemaakt van arbeidskrachten die deels door de overheid betaald werden. Titi heeft het mee mogen maken, en kwam tot de conclusie: dit nooit weer. Daar heeft zij zich aan gehouden en zal dat blijven doen, nu en in de toekomst. Ze kan inmiddels goed rondkomen met weinig middelen en voelt zich rijk.
  5. Ze zocht opnieuw werk naast het artiestenbestaan en dit keer rechtstreeks bij Kinderopvang SIGN waar Titi aan de slag ging bij de Buiten Schoolse Opvang. Het was een prettige afwisseling met haar werk in het atelier en leverde brood op de plank. Op een voorlichtingsavond voor ouders zaten zij in een grote kring bijeen. Titi voelde zich na vele jaren vertrouwd met een aantal ouders die ze kende vanuit de buurt. De manager vertelde iets dat ongepast was en hilariteit veroorzaakte. Zij en één van de moeders keken elkaar veelzeggend aan tijdens het moment van verbazing. Dat had niet gemogen en was aanleiding voor ontslag met wederzijdse instemming.

Het ontslag bij Panta Rhei kwam geheel onverwachts en bracht een schok teweeg waar ze nog lang naschokken van kreeg. IJskou in haar benen, nachtmerries, slappe knieën en pijn in haar heupen. Ze grinnikt stiekem om de dwaasheid in deze samenleving.

3

‘Van jou’ in plaats van ‘voor jou’ zeggen – Norah – en andere uitspraken die Titi voor altijd meeneemt op een rij:

  1. ‘Ow leiluk’, Irene
  2. ‘Keuzestress’, Titi
  3. ‘Goedemorgen allemal’, Jennah
  4. ‘Wat heb je met jouw kroelen gedaan?’, Tatjana
  5. ‘Mijn hart wordt hier blij van’, Jamila
  6. ‘NEEHEU’, Lotte
  7. ‘Aansteller’, Irene
  8. ‘Donder op’, Norah
  9. ‘Jonge jonge’, Josephine
  10. ‘Met jou valt niet te praatn’, Douwe
  11. ‘Pijnlijk hoor’, Titi
  12. ‘Je komt er niet meer in’, Cynthia

Last but not least ‘dat doen we niet meer!’ die ongetwijfeld van Douwe komt maar nooit door hem persoonlijk werd uitgesproken. Het gaat over het kopen van kleding voor een prikkie: de kers op de taart. Dit onderdeel van het werk is het cement onder het personeel, maar werd deels afgeschaft: op dinsdag, woensdag en donderdag wel, op maandag en vrijdag niet. Het was een halfslachtige regel die voor veel onrust heeft gezorgd en Titi heeft er meer dan eens over geklaagd. Uiteindelijk is het weer terug gedraaid, wat voor haar niet meer heeft mogen baten.

Deze foto van samengeperste kleding die ‘niet gemaakt mocht worden’ werd beste foto van de week bij Zen.nl. Het is niet voor het eerst dat haar artistieke werk zoveel emoties oproept en ook hierin is Titi ervaringsdeskundig.